Câu 1 (1,0 điểm):

Bài thơ được viết bằng thể thơ gì? Nêu dấu hiệu nhận biết thể thơ đó.

Trả lời:

• Bài thơ “Bạn đến chơi nhà” được viết bằng thể thơ thất ngôn bát cú Đường luật (7 chữ, 8 câu).

• Dấu hiệu nhận biết:

  • Mỗi câu thơ có 7 tiếng (7 chữ).

  • Bài thơ có 8 câu, chia thành 4 phần: đề - thực - luận - kết.

  • Có niêm, luật, vần, đối rõ ràng (ví dụ: “cá” - “gà” - “hoa” - “ta” gieo vần bằng ở cuối các câu 1, 2, 4, 6, 8).

Câu 2 (1,0 điểm):

Khi bạn đến chơi nhà, tác giả định đãi bạn những thứ gì? Dự định ấy cho thấy tấm lòng của nhà thơ dành cho bạn như thế nào?

Trả lời:

• Khi bạn đến chơi, tác giả định đãi bạn những thứ có trong nhà: cá, gà, rau, cà, bầu, mướp, trầu...

• Nhưng thực tế, mọi thứ đều chưa có hoặc chưa sẵn sàng:

  • “Ao sâu nước cả, khôn chài cá”

  • “Vườn rộng rào thưa, khó đuổi gà”

  • “Cải chửa ra cây, cà mới nụ”

  • “Bầu vừa rụng rốn, mướp đương hoa”

  • “Trầu không có”

→ Dù nghèo, thiếu thốn vật chất, tác giả vẫn đón bạn bằng tấm lòng chân thành, giản dị và quý trọng tình bạn. Nhà thơ coi tình bạn là trên hết, không cần lễ vật, chỉ cần “ta với ta” - một tình bạn tri âm, thân thiết, đậm nghĩa tình.

Câu 3 (1,0 điểm):

Xuyên suốt bài thơ là một sự đối lập giữa cái “KHÔNG” và cái “CÓ”. Em hãy chỉ rõ sự đối lập ấy và nêu tác dụng của biện pháp đối lập với việc thể hiện nội dung bài thơ.

Trả lời:

• Cái “KHÔNG”: Nhà thơ không có gì để tiếp bạn - không cá, không gà, không rau, không trầu,… Tất cả đều thiếu thốn.

• Cái “CÓ”: Tuy vậy, có một thứ quý giá nhất - đó là tình bạn chân thành, đậm đà, gắn bó “ta với ta”.

→ Tác dụng:Biện pháp đối lập giữa cái “không có vật chất” và cái “có tình cảm” làm nổi bật tình bạn trong sáng, chân thực, không vụ lợi. Qua đó, thể hiện quan niệm sống của Nguyễn Khuyến: tình người, tình bạn quý hơn của cải vật chất.

Câu 4 (1,0 điểm):

Thông điệp nào được gợi ra từ văn bản trên?

Trả lời:Bài thơ gửi gắm thông điệp về giá trị của tình bạn chân thành, giản dị và trong sáng.→ Trong cuộc sống, tình bạn thật sự không cần vật chất, mà cần sự thấu hiểu, gắn bó và chân tình giữa con người với con người.