Đằng sau từng luống rau thủy canh, từng trái dưa căng mọng, từng mùa hoa xuất khẩu là những sợi dây điện căng mình trong sương lạnh, là giấc mơ hiện đại hóa nông nghiệp đang âm thầm vươn cao... nhờ có điện.
Giấc mơ từ... dòng điện
Một sáng đầu mùa mưa, chúng tôi tìm đến xã Đạ Sar (Lạc Dương) - nơi được mệnh danh là "thủ phủ rau sạch" của tỉnh Lâm Đồng. Trên vùng đất từng chỉ trồng khoai, nay là cả một thế giới nhà kính nối tiếp nhau, hàng ngàn hệ thống tưới nhỏ giọt hoạt động đồng loạt như bản giao hưởng của nông nghiệp thông minh.
Ngồi trong nhà kính gần 1ha trồng cà chua bi, ông Nguyễn Văn Dũng, sinh năm 1998, một nông dân thế hệ mới chia sẻ “Bây giờ làm nông dân khác xưa nhiều. Trồng rau mà tay không dính đất, chỉ dính… smartphone. Chỉ cần có điện, có Wi-Fi là cả hệ thống cảm biến chạy êm ru, kiểm soát độ ẩm, điều chỉnh PH, theo dõi nhiệt độ từng gian nhà. Chúng tôi bây giờ không lo 'sâu ăn lá' mà chỉ sợ… mất điện thôi!”.
Anh Hoàng Tú, chủ trang trại Mai Khôi chia sẻ “Chúng tôi làm nông bây giờ hiện đại lắm, nhiệt độ trong trang trại quá 28 độ là hệ thống làm mát tự hoạt động như phun sương, tưới mát…tất cả đều được hiện đại hóa. Thật ra, nếu không có nguồn điện an toàn, liên tục thì chúng tôi khẳng định là khổng thể làm nông nghiệp thông minh”. Nghe thì vui, nhưng câu nói ấy lại là thực tế lớn. Ở vùng cao nguyên này, điện không chỉ để thắp sáng, nấu cơm, mà còn là điều kiện sống còn của hàng trăm nông trại áp dụng kỹ thuật canh tác hiện đại. Từ chiếu sáng cho rau, vận hành bơm tuần hoàn dinh dưỡng, đến hệ thống làm mát, sưởi ấm nhà kính - tất cả đều phụ thuộc vào điện.
Ngành điện - người bạn đồng hành trong cuộc cách mạng xanh
Những năm gần đây, Lâm Đồng nổi lên như một địa phương tiên phong trong ứng dụng công nghệ cao vào nông nghiệp. Từ Đơn Dương, Đức Trọng đến Lạc Dương, Di Linh… với mô hình nhà kính, thủy canh, nông nghiệp thông minh phát triển mạnh mẽ. Song hành cùng bước tiến ấy là nỗ lực âm thầm của những người làm điện.
“Muốn có nông nghiệp 4.0 thì trước hết phải có điện 24/7, và điện phải ổn định - thông minh - linh hoạt. “Chúng tôi không thể để nông dân mất trắng chỉ vì một trục trặc đường dây”, ông Trần Đức Dũng, Đội Phó Đội Quản lý điện Đà Lạt chia sẻ. Không phải đợi đến khi các mô hình phát triển rồi mới đi kéo điện. Ngành điện ở đây đã chủ động phối hợp với các địa phương, khảo sát vùng có tiềm năng sản xuất nông nghiệp công nghệ cao để đầu tư nâng cấp, mở rộng lưới điện trung - hạ thế từ rất sớm. Trong 5 năm qua, hàng trăm km đường dây được đầu tư mới, hàng chục trạm biến áp hiện đại được đưa vào vận hành, nhiều tuyến cấp điện ưu tiên cho vùng sản xuất được thiết kế riêng biệt. Điện... dẫn đường cho nông dân bước ra thế giới
Trong khu nhà kính rộng gần 3ha của Hợp tác xã Tiến Phát (Đức Trọng), chị Trần Thị Thúy, kỹ sư nông nghiệp tốt nghiệp từ Nhật Bản, chia sẻ: “Không có nguồn điện ổn định, chúng tôi làm sao dám đầu tư hơn 10 tỷ đồng cho hệ thống này. Bên Nhật họ yêu cầu rất khắt khe về độ đồng đều ánh sáng, độ ẩm, nhiệt độ... mà tất cả đều phụ thuộc vào điện”. Cây rau bây giờ cũng… “đi học”. Cả hệ thống trồng được lập trình thông minh, mỗi cây được theo dõi từng chỉ số phát triển. Chị Thúy bật điện thoại cho chúng tôi xem bảng theo dõi và cho biết thêm.
“Cây số A21 - giống dưa lưới giống Nhật - đang thiếu ánh sáng 2 giờ mỗi ngày. Phải điều chỉnh đèn ngay. Nếu không có điện ổn định thì chẳng thể nào canh chỉnh được chuẩn đến vậy.”
Nhờ có điện ổn định, trang trại này đã ký được hợp đồng xuất khẩu dưa lưới sang Hàn Quốc với giá gấp 5 lần trong nước. Nhiều doanh nghiệp nước ngoài đã đến khảo sát và đề xuất liên kết vùng nguyên liệu.
Những người giữ nguồn sáng trong sương mù
Trong khi ở các nông trại, nông dân thao tác bằng điện thoại và máy tính bảng, thì ở các Đội Quản lý điện - nơi có những người thợ điện ngày đêm trực sẵn - không khí lại hoàn toàn khác. “Có hôm mưa dông lớn, cả tuyến cấp điện cho vùng trồng hoa Đạ Nghịt, huyện Lạc Dương bị cây rừng đổ chắn ngang. Chúng tôi phải sửa chữa xuyên đêm. Không ai kêu ca, vì phía sau mình là cả vùng trồng hoa xuất khẩu - họ chỉ cần một đêm mất điện là hỏng cả vụ ”, anh Nguyễn Thế Trúc, Công nhân Kỹ thuật lưới điện, Đội Quản lý điện Langbiang chia sẻ thêm.
Những người thợ điện - trong bộ áo cam ướt sũng, tay chân lấm bùn, đôi khi không được nhớ mặt gọi tên - nhưng chính họ là người “giữ nhịp sống” cho nông thôn mới, giữ ánh sáng cho một nền nông nghiệp đang chuyển mình mạnh mẽ.
Theo báo cáo của UBND tỉnh Lâm Đồng, đến nay hơn 95% vùng sản xuất nông nghiệp tập trung đã được cấp điện ổn định. Điện lực cũng đã đưa vào vận hành hệ thống điều khiển từ xa (SCADA), giám sát điện áp đến tận trạm biến áp hạ thế. Các sự cố có thể được phát hiện và xử lý từ xa, rút ngắn thời gian mất điện. “Không chỉ kéo điện, ngành điện đang đồng hành về cả mặt chính sách, kỹ thuật và đào tạo. Chúng tôi hỗ trợ hộ sản xuất nông nghiệp tiếp cận điện 3 pha, lắp đồng hồ điện tử, tư vấn sử dụng điện tiết kiệm - đúng theo định hướng chuyển đổi xanh, kinh tế tuần hoàn của tỉnh.” - ông Nguyễn Thành Nhân, Phó Giám đốc Công ty Điện lực Lâm Đồng cho biết.
Không ai thấy ánh điện khi chạy trong dây dẫn, nhưng mọi người đều thấy ánh sáng khi mùa vụ bội thu, khi nhà kính bừng sáng trong đêm, khi nông dân Việt tự tin nói chuyện với thế giới bằng sản phẩm của mình. Điện không chỉ đang chạy trong dây - mà đang chảy trong huyết mạch phát triển của một nền nông nghiệp hiện đại, của một tương lai nông thôn trí tuệ hóa. Điện không chỉ soi sáng hiện tại - mà đang thắp lên khát vọng vươn ra thế giới của những người nông dân biết mơ và dám làm./.
