Nhiều bạn yêu thích ngành tâm lý và có thắc mắc muốn làm bác sĩ tâm lý thì học trường nào? Tuy nhiên, trong thực tế, “bác sĩ tâm lý” là cách gọi quen thuộc nhưng chưa chính xác. Người làm công việc trị liệu hay tư vấn tâm lý thực chất là nhà tâm lý học, được đào tạo chuyên sâu trong ngành Tâm lý học - ngành khoa học nghiên cứu về cảm xúc, hành vi và tư duy của con người.
Họ không kê đơn thuốc như bác sĩ tâm thần, mà hỗ trợ sức khỏe tinh thần bằng các phương pháp trị liệu tâm lý như trò chuyện, tham vấn hoặc trị liệu nhóm. Vậy, muốn trở thành nhà tâm lý học thì học trường nào, ở đâu? Cùng tìm hiểu qua bài viết sau.
1. Nhà Tâm lý học là ai? Công việc của nhà tâm lý học
1.1. Nhà Tâm lý học là ai? Tiêu chuẩn chức danh nhà tâm lý học
Nhà tâm lý học là chuyên gia được đào tạo bài bản trong lĩnh vực khoa học tâm lý, có vai trò hỗ trợ cá nhân trong việc nhận diện và xử lý các vấn đề nội tâm như stress, lo âu, trầm cảm, sang chấn tâm lý… Khác với bác sĩ tâm thần - người điều trị bằng thuốc, nhà tâm lý học không “chữa bệnh” mà đồng hành, lắng nghe và định hướng để thân chủ từng bước tìm ra giải pháp phù hợp với chính mình. Công việc của họ thiên về trị liệu tâm lý, giúp con người phục hồi sự cân bằng và nâng cao khả năng tự thích nghi trong cuộc sống.
Tiêu chuẩn hành nghề của nhà tâm lý học khác nhau tùy theo từng quốc gia. Tại Việt Nam, chức danh “nhà tâm lý học” (mã nghề 2364) đã được chính thức công nhận trong Danh mục nghề nghiệp quốc gia theo Quyết định 34/2020/QĐ-TTg. Đây là bước tiến quan trọng giúp xác lập vai trò độc lập và chuyên môn hóa cho nghề tâm lý học, phân biệt rõ ràng với các ngành y tế khác như bác sĩ tâm thần.
Nếu muốn hành nghề với danh xưng “nhà tâm lý học lâm sàng”, người làm nghề phải đáp ứng các tiêu chí nghiêm ngặt theo Nghị định 96/2023/NĐ-CP. Các yêu cầu bao gồm: tốt nghiệp đúng chuyên ngành, có thời gian thực hành chuyên môn theo quy định, vượt qua đánh giá năng lực, và được cấp giấy phép hành nghề có thời hạn.
Tại các quốc gia phát triển như Úc, để được công nhận là nhà tâm lý học, ứng viên phải hoàn thành chương trình đào tạo được kiểm định bởi Hội đồng Kiểm định Tâm lý học Úc (APAC), thực hành có giám sát và vượt qua kỳ thi cấp quốc gia. Tiêu chuẩn này giúp đảm bảo tính chuyên nghiệp và đạo đức trong quá trình hành nghề.
Chương trình Cử nhân Tâm lý học tại RMIT Việt Nam được xây dựng dựa trên chuẩn đào tạo của RMIT Melbourne, được APAC công nhận. Đây là lựa chọn phù hợp cho những sinh viên muốn học lên cao hoặc hành nghề tâm lý học ở môi trường quốc tế.
1.2. Công việc của nhà tâm lý học và chuyên gia tâm lý
Tâm lý học là một lĩnh vực ngày càng được xã hội quan tâm, mở ra nhiều hướng phát triển với hàng loạt các ngành nghề đang hot cho sinh viên sau khi tốt nghiệp. Tùy vào trình độ đào tạo và định hướng chuyên môn, người học có thể đảm nhận nhiều vai trò khác nhau trong các môi trường làm việc đa dạng.
Sau khi tốt nghiệp cử nhân ngành Tâm lý học. Tại Việt Nam, sinh viên tốt nghiệp ngành Tâm lý học (bậc Cử nhân) có thể làm việc tại:
- Trường học: Làm chuyên viên tham vấn học đường, hỗ trợ học sinh vượt qua khủng hoảng tâm lý và phát triển kỹ năng cảm xúc - xã hội.
- Bệnh viện và trung tâm y tế: Làm chuyên viên trị liệu tâm lý tại bệnh viện tâm thần, bệnh viện nhi, trung tâm y tế hoặc cơ sở xã hội.
- Doanh nghiệp: Làm chuyên viên nhân sự, tư vấn tuyển dụng, phát triển tổ chức, hoặc làm trong các phòng ban nghiên cứu thị trường và phân tích hành vi người tiêu dùng.
- Tổ chức phi chính phủ, dự án cộng đồng: Tham gia các chương trình nâng cao sức khỏe tinh thần và hỗ trợ nhóm yếu thế.
- Giáo dục kỹ năng sống: Làm giáo viên kỹ năng sống tại các trường học, trung tâm đào tạo.
Ở nhiều quốc gia, bao gồm cả Úc, để trở thành nhà tâm lý học được cấp phép hành nghề, người học cần:
- Hoàn thành chương trình Thạc sĩ chuyên ngành Tâm lý học.
- Trải qua thực hành có giám sát theo yêu cầu chuyên môn.
- Thi lấy chứng chỉ hành nghề theo quy định của quốc gia sở tại.
Tại RMIT Việt Nam, chương trình đào tạo ngành Tâm lý học được xây dựng theo tiêu chuẩn Úc. Do đó, sinh viên tốt nghiệp bậc Cử nhân từ RMIT nếu muốn hành nghề tại Úc hoặc các nước phát triển cần tiếp tục học lên bậc Thạc sĩ để đáp ứng điều kiện hành nghề quốc tế.
Đặc biệt, nếu muốn làm việc trong các lĩnh vực chuyên sâu như: Tâm lý học trị liệu, Tâm lý học học đường, Tư vấn tâm lý chuyên nghiệp … thì người học cần theo học các chương trình đào tạo chuyên biệt, đồng thời có chứng nhận hành nghề hợp pháp mới được phép trực tiếp trị liệu và tham vấn tâm lý cho thân chủ.
Ngoài ra, một số quốc gia cũng quy định độ tuổi tối thiểu và kinh nghiệm thực hành để đảm bảo người hành nghề có đủ năng lực chuyên môn và đạo đức nghề nghiệp.
2. Muốn làm chuyên gia tâm lý thì học trường nào?
2.1. Khu vực miền Bắc
Ngành Tâm lý học ngày càng nhận được nhiều sự quan tâm từ các bạn trẻ nhờ vào tiềm năng phát triển và nhu cầu thực tế trong xã hội hiện đại. Tại khu vực miền Bắc, nhiều trường đại học và học viện uy tín đã đưa ngành học này vào chương trình đào tạo. Mỗi trường đều có thế mạnh riêng cùng tổ hợp xét tuyển phong phú, giúp thí sinh dễ dàng lựa chọn lộ trình phù hợp với năng lực và định hướng của bản thân.
Dưới đây là một số trường tiêu biểu đang đào tạo ngành Tâm lý học tại miền Bắc:
- RMIT Việt Nam - Cơ sở Hà Nội: Đào tạo ngành Cử nhân Tâm lý học theo tiêu chuẩn quốc tế, chương trình giảng dạy bằng tiếng Anh, chú trọng thực hành và kỹ năng nghề nghiệp trong môi trường đa văn hóa. RMIT sử dụng hình thức xét tuyển học bạ THPT kết hợp phỏng vấn và yêu cầu trình độ tiếng Anh đầu vào (IELTS hoặc tương đương).
- Trường Đại học Sư phạm Hà Nội: Đào tạo hai khoa liên quan là Khoa Tâm lý học Giáo dục và Khoa Tâm lý học Trường học. Cả hai khoa cùng xét tuyển theo các tổ hợp: C00, D01, D02 và D03.
- Trường Đại học Lao động - Xã hội: Tuyển sinh ngành Tâm lý học với các tổ hợp A00, A01, C00 và D01.
- Học viện Quản lý Giáo dục: Xét tuyển thông qua tổ hợp A00, B00, C00 và D01.
- Học viện Phụ nữ Việt Nam: Áp dụng các tổ hợp xét tuyển gồm A00, A01, C00 và D01.
- Trường Đại học Sư phạm - Đại học Thái Nguyên: Tuyển sinh bằng ba tổ hợp: C00, C14 và C20.
- Trường Đại học Hồng Đức: Xét tuyển với các tổ hợp B00, C00, C19 và D01.
- Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn - Đại học Quốc gia Hà Nội: Đào tạo ngành Tâm lý học với các tổ hợp xét tuyển D01, D78, D83 và C00. Đây là một trong những cơ sở đào tạo trọng điểm về khoa học xã hội và nhân văn tại miền Bắc.
- Đại học Quốc gia Hà Nội: Ngoài các trường thành viên, Đại học Quốc gia Hà Nội còn triển khai các chương trình đào tạo liên ngành và định hướng quốc tế trong lĩnh vực Tâm lý học, tạo điều kiện cho sinh viên học tập trong môi trường nghiên cứu chuyên sâu.
Tại khu vực miền Bắc, sự đa dạng trong tổ hợp xét tuyển của các trường đào tạo ngành Tâm lý học không chỉ tạo điều kiện thuận lợi cho thí sinh đến từ cả khối tự nhiên lẫn xã hội, mà còn phản ánh định hướng mở rộng cơ hội tiếp cận ngành học giàu tiềm năng và giá trị nhân văn trong bối cảnh nhu cầu nguồn nhân lực chất lượng ngày càng tăng.
Xem ngay: Top 8 trường đào tạo ngành Tâm lý học ở Hà Nội
2.2. Khu vực miền Nam
Bên cạnh các trường đại học ở khu vực miền Bắc, miền Nam cũng là nơi quy tụ nhiều cơ sở đào tạo ngành Tâm lý học với chất lượng và quy mô đa dạng. Các trường tại đây thường áp dụng nhiều tổ hợp xét tuyển khác nhau, tạo điều kiện thuận lợi để thí sinh lựa chọn theo năng lực và định hướng nghề nghiệp của mình.
Một số trường tiêu biểu đào tạo ngành Tâm lý học tại miền Nam bao gồm:
- RMIT Việt Nam - Cơ sở TP.HCM: Cũng như ở cơ sở Hà Nội, chương trình đào tạo ngành Cử nhân Tâm lý học tại đây được giảng dạy hoàn toàn bằng tiếng Anh theo chuẩn quốc tế. Tại cơ sở TP.HCM, trường cũng sử dụng hình thức xét tuyển học bạ THPT kết hợp phỏng vấn và yêu cầu trình độ tiếng Anh.
- Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn - ĐHQG TP.HCM: Đào tạo hai ngành là Tâm lý học (xét tuyển các tổ hợp B00, C00, D01, D14) và Tâm lý học Giáo dục (xét tuyển tổ hợp B00, B08, D01, D14).
- Trường Đại học Sư phạm TP.HCM: Tuyển sinh ngành Tâm lý học với các tổ hợp B00, C00 và D01; ngành Tâm lý học đường xét tuyển tổ hợp A00, C00 và D01.
- Trường Đại học Sài Gòn: Tuyển sinh ngành Tâm lý học với tổ hợp duy nhất là D01.
- Trường Đại học Nguyễn Tất Thành: Xét tuyển ngành Tâm lý học theo các tổ hợp B00, C00, D01 và D14.
- Trường Đại học Công nghệ TP.HCM (HUTECH): Áp dụng 4 tổ hợp xét tuyển gồm A00, A01, D01 và C00.
- Trường Đại học Văn Lang: Tuyển sinh ngành Tâm lý học theo các tổ hợp B00, B03, C00 và D01.
- Trường Đại học Văn Hiến: Xét tuyển qua các tổ hợp A00, B00, C00 và D01.
- Trường Đại học Thủ Dầu Một: Tuyển sinh với tổ hợp C00, D01, C14 và B08.
- Trường Đại học Quốc tế Hồng Bàng: Đào tạo ngành Tâm lý học với chương trình chú trọng kỹ năng ứng dụng thực tiễn; xét tuyển theo nhiều tổ hợp như A00, B00, C00, D01.
- Trường Đại học Hoa Sen: Tuyển sinh ngành Tâm lý học với phương pháp đào tạo hiện đại, tích hợp kiến thức đa ngành; áp dụng nhiều hình thức xét tuyển linh hoạt.
Khu vực miền Nam nổi bật với hệ thống trường đại học đào tạo ngành Tâm lý học đa dạng, từ công lập đến dân lập, đáp ứng nhu cầu học tập phong phú của thí sinh. Nhiều trường tại đây không chỉ mở rộng tổ hợp xét tuyển mà còn chú trọng phát triển chương trình đào tạo theo hướng thực tiễn, linh hoạt và cập nhật, phù hợp với nhịp sống năng động và xu hướng nghề nghiệp của khu vực phía Nam.
Tham khảo ngay: Chi tiết các trường có ngành Tâm lý học ở TP. HCM
2.3. Khu vực miền Trung
Tại khu vực miền Trung, tuy số lượng trường đào tạo ngành Tâm lý học không nhiều bằng hai đầu đất nước, nhưng vẫn có một số cơ sở đào tạo uy tín, đáp ứng nhu cầu học tập và nghiên cứu trong lĩnh vực này. Hiện có 4 trường đại học tiêu biểu đào tạo ngành Tâm lý học hoặc Tâm lý học giáo dục:
- Trường Đại học Sư phạm - Đại học Đà Nẵng: Tuyển sinh ngành Tâm lý học với các tổ hợp C00, D01, B00 và D66.
- Trường Đại học Sư phạm - Đại học Huế: Đào tạo ngành Tâm lý học Giáo dục với các tổ hợp xét tuyển B00, C00, C20 và D01.
- Trường Đại học Quy Nhơn: Xét tuyển ngành Tâm lý học Giáo dục thông qua các tổ hợp A00, C00, D01 và C19.
- Trường Đại học Đông Á (Đà Nẵng): Tuyển sinh ngành Tâm lý học với tổ hợp A00, B00, C00 và D01.
Mức điểm chuẩn vào ngành Tâm lý học giữa các trường có sự dao động tùy theo khu vực và độ nổi bật của từng trường. Nhìn chung, các trường top tại miền Bắc và miền Nam có mức điểm khá cao do nhu cầu xét tuyển lớn, trong khi các trường tại miền Trung thường có điểm chuẩn “mềm” hơn, phù hợp với nhiều đối tượng thí sinh. Do đó, để tăng cơ hội trúng tuyển, thí sinh nên chủ động tìm hiểu thông tin tuyển sinh của từng trường, xác định tổ hợp xét tuyển phù hợp và có chiến lược ôn tập hiệu quả.
3. Ngành Tâm lý học tại RMIT Việt Nam - Lộ trình trở thành nhà tâm lý học
Chương trình Cử nhân Tâm lý học tại RMIT Việt Nam mang đến cho sinh viên nền tảng vững chắc về lý thuyết và thực hành trong lĩnh vực tâm lý học, đồng thời mở ra lộ trình rõ ràng để trở thành nhà tâm lý học chuyên nghiệp. . Chương trình được giảng dạy hoàn toàn bằng tiếng Anh, dựa trên chương trình chuẩn quốc tế của RMIT Melbourne và được công nhận bởi Hội đồng Kiểm định Tâm lý học Úc (APAC).
Sinh viên được học tập với đội ngũ giảng viên trong nước và quốc tế, sử dụng giáo trình và học liệu toàn cầu. Nhờ đó, sinh viên tiếp cận các kiến thức cập nhật, phát triển vốn từ chuyên ngành, đồng thời rèn luyện kỹ năng tự học và nghiên cứu - yếu tố quan trọng trong ngành học luôn thay đổi như tâm lý học.
Trong ba năm học, sinh viên sẽ được trang bị kiến thức nền tảng cốt lõi cũng như các khía cạnh chuyên sâu trong lĩnh vực tâm lý học như tâm lý học xã hội, tâm lý học phát triển, tâm lý học sinh học, tâm lý học nhận thức, nhân cách học, tâm bệnh học và phương pháp nghiên cứu. Chương trình cũng tích hợp các hoạt động học tập thực tiễn thông qua dự án nghiên cứu hoặc thực tập tại các tổ chức đối tác trong năm cuối, giúp sinh viên áp dụng kiến thức vào thực tế và phát triển kỹ năng nghề nghiệp.
Sau khi tốt nghiệp, sinh viên có thể học tiếp chương trình Thạc sĩ để theo đuổi các chuyên ngành sâu như tâm lý học lâm sàng, tham vấn trị liệu hoặc nghiên cứu. Đây là bước cần thiết nếu muốn hành nghề chuyên nghiệp trong lĩnh vực sức khỏe tâm thần. Ngoài ra, cử nhân tâm lý học có thể làm việc trong các lĩnh vực như tư vấn học đường, công tác xã hội, tổ chức phi chính phủ, nhân sự, nghiên cứu thị trường, truyền thông hoặc tiếp thị.
Chương trình tại RMIT không chỉ chú trọng học thuật mà còn phát triển toàn diện cho sinh viên. Trung tâm Wellbeing của trường hỗ trợ chăm sóc sức khỏe tinh thần với đội ngũ chuyên viên tâm lý, tổ chức các sự kiện như Wellbeing Day, workshop, hội thảo chuyên đề và xây dựng mạng lưới Đại sứ Wellbeing trong sinh viên.
Sinh viên ngành Tâm lý học còn có cơ hội tham gia CLB Tâm lý, làm tình nguyện viên hoặc thực tập tại trung tâm. Đây là những trải nghiệm thực tiễn giúp sinh viên rèn kỹ năng và tích lũy kinh nghiệm chuyên ngành ngay trong quá trình học.
Tâm lý học ngày càng khẳng định vai trò quan trọng trong đời sống và mở ra nhiều cơ hội nghề nghiệp. Nếu bạn đam mê lĩnh vực này và đang băn khoăn muốn làm bác sĩ tâm lý thì học trường nào, điều quan trọng là cần tìm hiểu kỹ thông tin về chương trình đào tạo, tổ hợp xét tuyển và thế mạnh của từng trường. Lựa chọn đúng môi trường học phù hợp với định hướng cá nhân sẽ là bước khởi đầu vững chắc cho hành trình trở thành một chuyên gia tâm lý trong tương lai.
