Phân tích bài thơ Mẹ ơi! của Nguyễn Ngọc Hưng

Đề bài: Viết đoạn văn Phân tích bài thơ Mẹ ơi! của Nguyễn Ngọc Hưng

MẸ ƠI!

Thềm rêu thầm giữ dấu chân

Vách thầm giữ bóng

Chăn thầm giữ hơi

Chiều, con mắt lệ đầy vơi

Giọt dài giọt vắn

Mẹ ơi, khóc thầm

Xưa hai đôi đũa một mâm

Giờ hai đôi đũa… con cầm một đôi

Còn một đôi đũa mồ côi

Nghẹn ngào con nuốt cho trôi chén buồn.

(Theo Nguyễn Ngọc Hưng, 65 bài thơ hay dành cho thiếu nhi, NXB Kim Đồng, 2022, tr.51)

Dàn ý Phân tích bài thơ Mẹ ơi! của Nguyễn Ngọc Hưng

Mở đoạn

- Nguyễn Ngọc Hưng là một nhà thơ giàu cảm xúc, có lối viết dung dị, mộc mạc mà sâu lắng.

- Bài thơ “Mẹ ơi!” là một tiếng gọi nghẹn ngào, một nỗi nhớ không nguôi về người mẹ đã khuất, được viết bằng cả trái tim chân thành và đầy day dứt của người con.

- Bài thơ để lại trong em cảm xúc xao xuyến, lặng buồn nhưng cũng vô cùng đẹp đẽ - vì đó là những trang thơ viết bằng tình yêu thương và lòng hiếu thảo bất tận của một người con dành cho mẹ.

Có những nỗi đau không thành lời, có những nỗi nhớ lặng thầm như hơi thở. Trong thi ca Việt Nam, chủ đề về mẹ luôn là mảnh đất thiêng liêng khiến người viết phải nâng niu từng con chữ. Bài thơ “Mẹ ơi!” của Nguyễn Ngọc Hưng là một tiếng gọi tha thiết vọng lên từ trái tim người con đã mất mẹ, mang theo bao nhớ thương, day dứt và trống trải. Từ những câu thơ dung dị, lặng lẽ, tác giả đã chạm tới tầng sâu cảm xúc của độc giả bằng chất thơ nhẹ như sương, mà nặng như lòng.

Thân đoạn

- Cảm nghĩ về nội dung:

• Mạch cảm xúc của bài thơ được triển khai từ nỗi nhớ thương da diết đến tận cùng đau đớn khi đối diện với sự thật rằng mẹ đã không còn.
• Ở khổ thơ đầu, hình ảnh “thềm rêu thầm giữ dấu chân”, “vách thầm giữ bóng”, “chăn thầm giữ hơi”… gợi lên một không gian tĩnh lặng, nơi từng vật dụng trong căn nhà đều trở thành nơi cất giữ ký ức về mẹ. Những hình ảnh ấy giản dị mà giàu sức gợi, làm bật lên nỗi nhớ khôn nguôi của người con với người mẹ thân yêu.
• Khổ thơ thứ hai, chuyển sang thể lục bát, cảm xúc được đẩy lên cao trào. Từ nhớ thương, bài thơ chuyển sang nỗi mất mát, cô độc, như khi viết: “Bữa cơm đôi đũa mồ côi”. Hình ảnh ẩn dụ ấy khiến người đọc lặng người, bởi trong sự trống vắng nơi mâm cơm, người con như cảm thấy cả thế giới đã mất đi điểm tựa.

- Cảm nghĩ về nghệ thuật:

• Bài thơ có kết cấu độc đáo: khổ đầu sử dụng thể thơ tự do, nhịp thơ linh hoạt như những dòng tâm tư miên man; khổ sau lại chuyển sang thể lục bát quen thuộc, mềm mại và đầy da diết.
• Hình ảnh thơ gần gũi, lấy từ chính không gian đời thường, kết hợp với cách biểu đạt chân thành, mang lại chiều sâu cảm xúc cho bài thơ.
• Nghệ thuật liệt kê và điệp ngữ “thềm rêu”, “vách”, “chăn” ở khổ thơ đầu được sử dụng khéo léo, như những đòn gõ liên hồi vào trái tim người đọc. Bên cạnh đó là phép nhân hóa đầy tinh tế: “đôi đũa mồ côi” - hình ảnh ấy như hóa thân cho sự cô đơn tột cùng của người con mất mẹ.

Kết đoạn

- Bài thơ “Mẹ ơi!” không chỉ là lời tự sự của riêng tác giả, mà còn là tiếng nói chung của những người từng trải qua mất mát thiêng liêng nhất đời người.

- Bằng những vần thơ mộc mạc mà chân thành, Nguyễn Ngọc Hưng đã vẽ nên một nỗi nhớ đẹp - đau đáu, trầm lặng nhưng đậm chất nhân văn. Bài thơ khơi dậy trong em tình cảm với mẹ, và khiến em biết yêu hơn từng giây phút còn được sống trong vòng tay của người.

Giữa cuộc đời đầy những xô lệch và bận rộn, “Mẹ ơi!” như một khoảng lặng để mỗi người con soi mình trong gương mặt mẹ, trong giấc mơ của lòng biết ơn và tình yêu vĩnh cửu. Bài thơ không chỉ khiến người đọc rưng rưng vì xúc cảm, mà còn khiến ta chợt giật mình nhận ra: mẹ là điều thiêng liêng nhất, và khi còn mẹ, mỗi phút giây đều là món quà quý giá. Thơ của Nguyễn Ngọc Hưng vì thế không chỉ để đọc, mà còn để nhớ, để thương, để sống ân tình hơn với những người ta yêu quý nhất đời.